Posiadacz nieruchomości (budynkowej, gruntowej, lokalowej) niebędący jej właścicielem nabywa własność (zasiedzenie), jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze, wtedy nabywa własności po upływie trzydziestu lat.
Z kolei posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
Pierwszorzędnym kryterium niezbędnym do zasiedzenia jest „posiadanie samoistne”. Posiadacz samoistny to taki, którego zakres faktycznego władania rzeczą jest taki sam, jak właściciela i który znajduje się w położeniu pozwalającym na korzystanie z rzeczy w taki sposób, jak może to czynić właściciel (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 r. V CKN 164/00).
Kolejną przesłanką niezbędną do zasiedzenie jest nieprzerwany upływ czasu. W sytuacji nieruchomości ustawodawca przewidział dwa okresy:
1. dwudziestoletni – w przypadku dobrej wiary
2. trzydziestoletni – w przypadku złej wiary.
Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
W przypadku rzeczy ruchomych okres niezbędny do zasiedzenia wynosi 3 lata w dobrej wierze. Ruchomości nie można nabyć przez zasiedzenie będąc posiadaczem w złej wierze.
Dobra wiara polega na usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu prawo własności. Przy ocenie dobrej wiary u posiadacza nieruchomości decyduje chwila objęcia jej w posiadanie. Późniejsza zmiana świadomości posiadacza nie ma już znaczenia i nie uzasadnia przedłużenia terminu zasiedzenia do lat 30 (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2010 r., I CSK 35/10).
Inaczej kształtuje się kwestia dobrej wiary przy zasiedzeniu rzeczy ruchomych. W tym przypadku „dobra wiara” musi istnieć przez cały okres posiadania, tj. od czasu objęcia w posiadanie do upływu terminu zasiedzenia. Jeżeli posiadacz rzeczy dowie się, przed upływem okresu zasiedzenia, że nabył daną rzecz ruchomą od nieuprawnionej osoby, wówczas będzie traktowany jako posiadacz w złej wierze, a co za tym idzie nie nabędzie rzeczy ruchomej w drodze zasiedzenia.
Skutkiem zasiedzenia, jest nabycie przez posiadacza samoistnego, z upływem ostatniego dnia określonego terminu, prawa własności nieruchomości.