Zachowek jest formą zabezpieczenia interesów osób najbliższych spadkodawcy przed skutkami dokonanych przez niego rozporządzeń majątkowych czy to w formie testamentu czy wcześniejszych darowizn. Jeżeli spadkobiercy nie otrzymali od spadkodawcy za jego życia darowizn, które w całości pokryłyby zachowek, jak również zostali pominięci w testamencie, wówczas przysługuje im roszczenie o zachowek lub jego uzupełnienie. Uprawnieni do zachowku mogą domagać się od spadkobiercy testamentowego lub obdarowanego (w zależności od konkretnej sytuacji) wypłacenia im w pieniądzu określonej części wartości należnego im z mocy ustawy udziału spadkowego.
Uprawnionymi do zachowku są zstępni (dziecko, wnuk, prawnuk, itd.), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Powyższe oznacza, że uprawnienie do wystąpienia o zachowek przysługuje w takiej samej kolejności, w jakiej dochodziłoby do dziedziczenia z ustawy. Na przykład jeśli w danym przypadku do dziedziczenia ustawowego dochodziłyby dzieci spadkodawcy, to te dzieci mogą w tym przypadku realizować roszczenie o zachowek, a więc możliwości takiej nie będą mieć wówczas rodzice spadkodawcy.
Zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego uprawnionego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, a jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego. W celu ustalenia wysokości zachowku trzeba wyjść od ustalenia wysokości udziału spadkowego, który przypadłby uprawnionemu, a następnie pomnożyć przez 1/2 lub 2/3 (w przypadku zstępnych małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy). Otrzymany w ten sposób ułamek trzeba pomnożyć przez czystą wartość spadku (aktywa spadku pomniejszone o jego pasywa). Wynik powyższego określi wartość należnego danemu uprawnionemu zachowku.
Pierwszym krokiem do dochodzenia zachowku jest próba porozumienia się z osobą zobowiązaną do wypłacenia zachowku. W przypadku problemów z porozumieniem się, należałoby wezwać taką osobę do wypłacenia należnego zachowku. Jeżeli nie będzie porozumienia, wówczas należy napisać pozew i skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.
Jeżeli potrzebujesz pomocy profesjonalistów w sporządzeniu pozwu lub poprowadzeniu sprawy w sądzie zapraszam do kontaktu