Terminem „testament” możemy określić zarówno dokument, w którym zawarte są rozrządzenia testatora (spadkodawcy), jak również jednostronna czynność prawna na wypadek śmierci. Testament jest jedyną czynnością prawną, którą można rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci. Testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy, w związku z czym wykluczone są testamenty wspólne, które są bezwzględnie nieważne.
Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. Do skutecznego odwołania testamentu lub jego części konieczne jest złożenie oświadczenia woli w sposób wyraźny, na przykład przez sporządzenie nowego testamentu, w którym zostanie odwołany testament wcześniej sporządzony, lub w sposób dorozumiany na przykład poprzez zniszczenie testamentu, przekreślenie go, pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność itp. Jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
1) sporządzenie go w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
2) sporządzenie go pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
3) sporządzenie go pod wpływem groźby.
Jednak trzeba pamiętać, że na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.
1) Testament holograficzny – sporządzony w całości pismem ręcznym, podpisany i opatrzony datą.
2) Testament notarialny – sporządzony w formie aktu notarialnego.
3) Testament allograficzny – sporządzony w ten sposób, że w obecności dwóch świadków spadkodawca oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
4) Testament ustny (szczególny) – sporządzony jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.
5) Testament podróżny (szczególny) – sporządzony podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym przed dowódcą statku lub jego zastępcą w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków; dowódca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania, i pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, po czym pismo odpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowódca statku lub jego zastępca.
6) Testamenty wojskowe (szczególny) – sporządzony może być jedynie w czasie mobilizacji, wojny lub przebywania w niewoli w formie ustnej.
1) osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych;
2) osoba niewidoma, głucha lub niema;
3) kto nie może czytać i pisać;
4) kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
5) skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania;
6) osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia. Jeżeli świadkiem była jedna z osób wymienionych w paragrafie poprzedzającym, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia. Jednakże gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.
Testament szczególny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas, w ciągu którego spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu zwykłego.